Digitale baby's?

In navolging op het blog "Digitale prentenboeken" wil ik graag de allerjongsten ook nog aan bod laten komen: baby's, dreumesen en peuters.

Tv kan heel leerzaam zijn, leuk en ook heel handig voor ouders die hun handen even vrij willen hebben. Digitale televisieaanbieders hebben bijvoorbeeld speciaal Babytv-uizendingen.
Maar, er zijn kanttekeningen (en praktische tips!). Uit het boek "App-Noot-Muis" onder redactie van Remko Pijpers (Mijn Kind Online):

 Hoe vroeg mag een kind op internet en wat is een verantwoorde schermtijd?

 Baby’s, dreumesen en peuters hebben voor hun ontwikkeling meer aan fysieke interactie met hun omgeving en met de mensen om hen heen, dan aan media. Ze leren door hun zintuigen te gebruiken en die worden via media maar beperkt geprikkeld. Toch zijn jonge kinderen vaak wel al gefascineerd door mediabeelden: alles wat beweegt op een beeldscherm trekt nu eenmaal aandacht. Veel meer dan het kijken in een boekje. Een baby of dreumes legt (of gooit!) een boekje weg als de interesse verdwijnt. Maar bij een beeldscherm is dat veel moeilijker.

Bij beeldschermen heb je dus de neiging er meer door ‘gevangen’ te worden dan bij andere media zoals een boek of een tijdschrift. Dat is niet alleen bij volwassenen zo, ook bij baby’s zie je dat al. Daarom is het ook zo belangrijk om niet standaard een televisie of computer te hebben aanstaan in de omgeving van kinderen, want dat leidt af van andere indrukken en ervaringen en dat zou volgens sommige onderzoekers ten koste kunnen gaan van de taalontwikkeling. In de Verenigde Staten raden kinderartsen dan ook aan om kinderen tot twee jaar helemaal niet bloot te stellen aan beeldschermmedia.

In Nederland zijn we niet zo strikt, maar beperking is wel raadzaam. Als je kinderen al heel jong kennis laat maken met beeldschermmedia, is het dus belangrijk om dat bewust en gedoseerd te doen en het af te stemmen op de leeftijd en belangstelling van het kind. Zodra ze belangstelling krijgen voor een computer of iPad, kun je iets zoeken wat leuk is om samen te doen. Gebruik de computer of tablet bij voorkeur samen en benoem wat je doet en ziet. Een wetenschappelijk onderbouwd advies kan niet gegeven worden, omdat het nodige onderzoek daarvoor ontbreekt. Maar afgaand op wat we weten van de ontwikkeling van kinderen en rekening houdend met de zuigende werking van een beeldscherm, die ten koste kan gaan van de fysieke beweging die nodig is voor de ontwikkeling van kinderhersens, komen we tot het volgende advies. Beperk de tijd tot 5 of 10 minuutjes in het begin, oplopend tot 20 minuten tot een half uurtje per dag als het kind zes jaar is. Ga er nooit mee door als je ziet dat de aandacht van het kind verslapt.

Dring beeldschermmedia bij peuters niet op: kinderen komen er snel genoeg mee in aanraking als ze naar groep 1 gaan en zullen dan geen achterstand hebben. Dat geldt vaak wel voor kinderen die niet met gewone boekjes voorgelezen zijn. Er is niets dat echte boekjes kan vervangen.

Alles waarbij wordt voorgelezen vinden jonge kinderen leuk. Goed voorlezen is een interactief proces. Het is dus geen eenrichtingsverkeer, maar echte communicatie, een samenspel tussen ouder en kind. En daar leert een kind heel veel van, in ieder geval meer dan van passief consumeren via een beeldscherm. Lees dus vooral zelf voor, ook als je er een beeldscherm bij gebruikt en gebruik pas later de voorleesfunctie die veel programma’s hebben, zoals bij prentenboeken op de iPad en digitale prentenboekenwebsites of spelletjessites met animaties. Let op: kinderen kunnen niet meteen al een verhaallijn begrijpen. Dat komt bij de meeste kinderen pas als ze drie jaar zijn. Soms wat eerder. Vanaf twee jaar kun je het proberen.

Kies rustige, duidelijke pagina’s, waarbij je taal en beeld goed kunt combineren (aanwijzen, dingen benoemen). Baby’s vanaf een maand of negen (soms iets eerder) vinden dat al leuk en doen actief mee. Naarmate kinderen ouder worden zul je zien dat ze eigen voorkeuren ontwikkelen en dat ook goed kunnen aangeven. Het ene kind vindt puzzels leuk, het andere wil graag spelen met muziek en vormen, terwijl een oudere kleuter interesse krijgt in letters of het zelf samenstellen van afbeeldingen (poppen samenstellen uit verschillende onderdelen, gezichten veranderen enz.). Vanaf vijf jaar kunnen ze eenvoudige adventuregames aan, zoals Dora the Explorer Games op Nickelodeon.nl, spelletjes waarbij kinderen al spelend opdrachtjes moeten vervullen om een doel te bereiken.

Meer weten? Kijk ook op http://mijnkindonline.nl

Barbara van Reijmersdal